Szakłak pospolity – Rhamnus cathartica L. (jeleni głóg).
Krzew lub nieduże drzewo do 8 m wysokości, zwykle cierniste, o koronie nieregularnej. Korowina szarobrunatna, połyskująca. Gałązki są brunatne, matowe lub lśniące, niekiedy od góry owłosione. Na szczytach młodych gałązek i rozwidleniach starszych występują krótkie ciernie. Liście ustawione naprzeciwległe, eliptyczne, drobno ząbkowane lub piłkowane, z 3 parami skośnie łukowatych nerwów, spodem nagie lub wraz z ogonkiem owłosione.
Surowcem zielarskim jest owoc szakłaku (Fructus Rhamni catharticae) i kora (Cortex Rhamni catharticae).
Owoce zbiera się po dojrzeniu, bez szypułek, we wrześniu lub październiku. Suszy się rozłożone cienką warstwą w suszarni ogrzewanej, początkowo w temperaturze niskiej, następnie podwyższonej do 50 – 6o stopni C. Wysuszone owoce mają barwę czarną, są połyskujące, bez zapachu, o smaku słodkawo-gorzkim. Korę zbiera się wiosną z młodych, kilkuletnich gałązek.
Surowce zawierają glikozydy antrachinowe, flawonoidy, barwnik antacyjanowy, cukry, kwasy organiczne, pektyny, żywice. W niedojrzałych owocach występuje saponina.
Owoce szakłaku działają przeczyszczające, moczopędnie, żółciopędnie, pobudzają przemianę materii, poprawiają trawienie. Napary z kory i owoców stosuje się w chorobach przewodu pokarmowego, przy wzdęciach, przy nawykowych zaparciach, w chorobach wątroby i pęcherzyka żółciowego oraz przy zaburzeniach przemiany materii.
Kora szakłaku farbuje tkaniny lniane i jedwabne na żółto.
Napar: 2 łyżki owoców szakłaku zalać szklanką wrzątku, podstawić pod przykryciem na 10 minut, odcedzić. Pić szklankę naparu przed snem. Łyżeczkę owoców rozdrobnionych zmieszać z miodem lub powidłami śliwkowymi. Zjeść przed snem.
